Apricot In Marathi ~जर्दाळू त्यांच्या आंबट–गोड चवीमुळे जगभर लोकप्रिय आहेत. त्याचा सुंदर आकार आणि वेगळी चव कोणत्याही खाद्यप्रेमीला वेड लावू शकते. पौष्टिक असल्याने हे रसाळ फळ अनेक प्रकारच्या पदार्थांमध्येही वापरले जाते. निरोगी राहण्यासाठी तुम्ही तुमच्या आहारात इतर फळांसोबत जर्दाळूचाही समावेश करू शकता. त्याचे सर्व फायदे आम्ही येथे सविस्तरपणे सांगत आहोत. या लेखात जर्दाळूचे फायदे, त्याचे सुरक्षित प्रमाण आणि इतर अनेक महत्त्वाची माहिती देण्यात आली आहे. एवढंच, जर्दाळू बद्दल सर्व काही जाणून घेण्यासाठी, लेख शेवटपर्यंत नक्की वाचा.
जर्दाळू हे एक प्रकारचे फळ आहे, जे पौष्टिक नाश्ता म्हणून खाल्ले जाते. मसालेदार पदार्थांसोबत जर्दाळूच्या चटणीचा बडबडही लोक करतात. जर्दाळूचे एक नाही तर अनेक प्रकार आहेत. खाली आम्ही त्याच्या काही सामान्य प्रकारांबद्दल सांगत आहोत.
वाळलेल्या जर्दाळूसाठी सर्वोत्तम वाण: मूरपार्क, ट्रेव्हेट, स्टोरी, हंटर आणि रिव्हरब्राइट.
ताज्या जर्दाळूसाठी सर्वोत्तम वाण: मूरपार्क, ब्लेनहाइम, अर्लिकॉट, सुपरगोल्ड आणि कॅटी या ताज्या वापरासाठी चांगल्या वाण आहेत.
भारतात आढळणारे जर्दाळूचे सामान्य प्रकार: परदेशातून जर्दाळूचे अनेक प्रकार निर्यातीद्वारे भारतात पोहोचले असले तरी येथे हलमन आणि राखचाईकार्पोचे उत्पादन अधिक होते.
जर्दाळूचे फायदे – Benefits of Apricot In Marathi
जर्दाळूमध्ये आढळणारे पोषक आणि औषधी गुणधर्म हे आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर ठरतात. येथे आम्ही आरोग्यासाठी जर्दाळूचे फायदे सांगत आहोत. लक्षात घ्या की हा गंभीर आजारावर उपचार नाही. फक्त निरोगी राहण्यासाठी आणि खाली नमूद केलेल्या समस्यांपासून दूर राहण्यासाठी, याचा आहारात समावेश केला जाऊ शकतो.
1. चांगल्या पचनासाठी
बहुतेक शारीरिक व्याधी पोटात सुरू होतात. जर्दाळू ही स्थिती टाळण्यास मदत करू शकतात. जर्दाळूमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर असते आणि फायबर पचनसंस्था सुरळीत चालण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. बद्धकोष्ठता सारख्या पाचक समस्यांनी ग्रस्त असलेल्या लोकांच्या शरीरातील मल काढून टाकण्यास हे मदत करू शकते
2. दृष्टी सुधारण्यात मदत
वयानुसार काही शारीरिक समस्यांमुळे दृष्टी कमी होऊ लागते. विशेषतः, 40 नंतर, दृष्टी कमकुवत होते. याचे एक कारण म्हणजे योग्य पोषणाचा अभाव. वास्तविक, बीटा कॅरोटीन नावाच्या घटकामुळे डोळे कमकुवत होतात आणि रोगास बळी पडतात. जर्दाळू ही समस्या टाळण्यास मदत करू शकते, कारण त्यात β-कॅरोटीनची चांगली मात्रा आढळते .
3. वजन कमी करण्यासाठी
जर्दाळूचा वापर वजन कमी करण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो. एका संशोधनानुसार वजन कमी करण्यासाठी त्याच्या ज्यूसऐवजी संपूर्ण फळांचे सेवन करावे. वास्तविक, त्यात असलेले फायबर तृप्ति संप्रेरक सोडते, ज्यामुळे पोटाला तृप्ततेची भावना येते. असे झाल्यावर पुन्हा पुन्हा खाण्याची इच्छा होत नाही आणि वजन वाढण्याची शक्यता कमी होते.
4. हृदयरोग
जर्दाळूच्या सेवनाने हृदय निरोगी ठेवता येते. संशोधनात असे आढळून आले आहे की जर्दाळूमध्ये फिनोलिक्स नावाचे फायटोकेमिकल्स असतात. हे फिनॉलिक्स हृदयाशी संबंधित समस्या दूर करण्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतात . दुसरे संशोधन असे सूचित करते की फिनोलिक कंपाऊंड अँटिऑक्सिडंट म्हणून कार्य करते, ऑक्सिडेटिव्ह तणाव कमी करून कार्डिओ–संरक्षणात्मक प्रभाव दर्शविते. हा परिणाम हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग टाळण्यास मदत करू शकतो.
5. अॅनिमिया साठी
अशक्तपणामुळे शरीरात लाल रक्तपेशी कमी असतात आणि ऑक्सिजन अवयवांपर्यंत पोहोचत नाही. हे अशक्तपणा आणि फोलेट सारख्या पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे होते. लोह समृद्ध असल्याने, ऍनिमिया च्या आहारात जर्दाळू समाविष्ट करण्याची शिफारस केली जाते. याव्यतिरिक्त, जर्दाळू देखील फोलेट मध्ये समृद्ध असतात. याच कारणामुळे ऍनिमियावर मात करण्यासाठी जर्दाळू फायदेशीर मानले जाते.
6. मधुमेह बरा करण्यासाठी
रक्तात ग्लुकोजचे प्रमाण जास्त असल्यास मधुमेह होऊ शकतो. ही समस्या टाळण्यासाठी जर्दाळूचे सेवन मर्यादित प्रमाणात करता येते. उंदरांवरील संशोधनात असे आढळून आले की जर्दाळूमध्ये क्लोरोजेनिक ऍसिड असते, जे रक्तातील ग्लुकोजचे शोषण नियंत्रित करू शकते. याव्यतिरिक्त, जर्दाळूची गणना कमी–ग्लायसेमिक इंडेक्स फळांमध्ये केली जाते, जे सेवन केल्याने जास्त रक्त शर्करा होत नाही . यासाठी जर्दाळूच्या साहाय्याने ग्लुकोजची पातळी नियंत्रित करून मधुमेह काही प्रमाणात आटोक्यात ठेवता येतो, असे सांगितले जाते.
7. द्रव शिल्लक
शरीरातील द्रव असंतुलित असल्यास हायड्रेशन, ओव्हरहायड्रेशन आणि डिहायड्रेशनच्या समस्या उद्भवू शकतात. या समस्येचा सामना करण्यासाठी, पाणी, सोडियम आणि पोटॅशियम संतुलित प्रमाणात असणे आवश्यक आहे. ते शरीरात इलेक्ट्रोलाइट म्हणून काम करून द्रव संतुलन राखण्यास मदत करतात. जर्दाळू बद्दल बोलायचे तर, जर्दाळूच्या 100 ग्रॅममध्ये 86.35 ग्रॅम पाणी, 1 ग्रॅम सोडियम आणि 259 मिलीग्राम पोटॅशियम असते. या पोषक तत्वांच्या मदतीने शरीरातील द्रवपदार्थांचे संतुलन राखता येते. आशियातील काही देशांमध्ये, जर्दाळूचा वापर शरीरात द्रव टिकवून ठेवण्यासाठी देखील केला जातो .
8. कानदुखीसाठी
चांगल्या आरोग्यासोबतच कानदुखीच्या समस्येवर जर्दाळूचाही वापर केला जाऊ शकतो . असे म्हटले जाते की जर्दाळूमध्ये अनेक प्रकारचे गुणधर्म आहेत, त्यापैकी एक म्हणजे वेदनाशामक म्हणजे वेदना कमी करणारा गुणधर्म. हा परिणाम कानदुखीशिवाय इतर वेदना कमी करण्यास देखील मदत करू शकतो .
9. सूज साठी
जळजळ कमी करण्यासाठी जर्दाळूचे सेवन केले जाऊ शकते. वास्तविक, जर्दाळूमध्ये दाहक–विरोधी गुणधर्म असतात. हा गुणधर्म जळजळ कमी करण्यासाठी ओळखला जातो. जर्दाळू व्यतिरिक्त, त्याच्या बियांमधील खाद्य भाग (कर्नल) कोलनचा दाह कमी करू शकतो .
10. रक्तदाबाच्या समस्येदरम्यान
ब्लडप्रेशरच्या समस्येवर मात करण्यासाठी जर्दाळूचे सेवनही करता येते. जर्दाळूमध्ये पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि फायबरसारखे पोषक घटक असतात. हे सर्व रक्तदाब नियंत्रणात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. आहारात जर्दाळू किंवा वाळलेल्या जर्दाळूचा समावेश करून ही समस्या कमी केली जाऊ शकते .
11. यकृताचे नुकसान झाल्यास
केवळ हृदयच नाही तर यकृत निरोगी ठेवण्यात जर्दाळू महत्त्वाची भूमिका बजावते. एका अभ्यासानुसार, जर्दाळूमध्ये असलेले अँटिऑक्सिडंट गुणधर्म ऑक्सिडेटिव्ह तणाव कमी करून यकृताचे संरक्षण करू शकतात .
NCBI साइटवरील संशोधन असे सूचित करते की सूर्यप्रकाशात वाळलेल्या सेंद्रिय जर्दाळू देखील यकृत पुन्हा कार्य करू शकतात . याव्यतिरिक्त, जर्दाळूमध्ये हेपेटोप्रोटेक्टिव्ह गुणधर्म असतात, जे यकृताला नुकसान होण्यापासून वाचवू शकतात.
12. गरोदरपणात
गर्भधारणेदरम्यान जर्दाळूचे फायदे देखील दिसून आले आहेत. गरोदरपणात दम्याचा त्रास असलेल्या महिला जर्दाळूचे सेवन करू शकतात. दम्यासाठी अत्यावश्यक मानल्या जाणार्‍या अँटिऑक्सिडंट–समृद्ध पदार्थांमध्ये जर्दाळूचे नाव देखील समाविष्ट आहे. याशिवाय व्हिटॅमिन–सी आणि व्हिटॅमिन–ई साठी दररोज 4 जर्दाळू देखील खाऊ शकतात. तसे, गर्भधारणेमध्ये जर्दाळूचे फायदे देखील स्त्रीच्या स्थितीवर अवलंबून असतात. या कारणास्तव, आहारात समाविष्ट करण्यापूर्वी, निश्चितपणे डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
13. दम्यामध्ये
दम्यासारख्या श्वसनाच्या समस्यांवरही जर्दाळूचे सेवन केले जाऊ शकते. एका शोधनिबंधात लिहिले आहे की, चुकीच्या आहारामुळेही दमा होऊ शकतो. विशेषत: आहारात अँटिऑक्सिडंट्सची कमतरता असल्यास दम्याचा धोका वाढू शकतो. संशोधन असे सूचित करते की जर्दाळूमध्ये लाइकोपीन नावाचे कॅरोटीनॉइड कंपाऊंड असते, जे शक्तिशाली अँटिऑक्सिडंट प्रभाव प्रदर्शित करते. हा प्रभाव काही प्रमाणात दम्याच्या समस्येवर नियंत्रण ठेवण्यास उपयुक्त ठरू शकतो .
14. स्नायू तयार करण्यासाठी उपयुक्त
जर्दाळूचा वापर रोग बरे करण्यासाठी तसेच स्नायू तयार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. वास्तविक, वाळलेल्या जर्दाळूमध्ये प्रथिने चांगल्या प्रमाणात आढळतात. हे प्रथिन स्नायूंच्या देखभाल आणि विकासासाठी आवश्यक आहे.
15. तापासाठी
सर्दी किंवा तापाची समस्या असो, यामध्ये जर्दाळूचे फायदेही दिसून आले आहेत. संशोधन असे सूचित करते की जर्दाळूमध्ये अँटीपायरेटिक गुणधर्म असू शकतात. जर्दाळूमध्ये आढळणारा हा प्रभाव ताप कमी करण्यास मदत करू शकतो . ताप जास्त असल्यास डॉक्टरांशी संपर्क साधणे आवश्यक आहे हे लक्षात घ्या.
16. हाडे मजबूत करा
उत्तम आरोग्यासोबतच हाडांच्या मजबुतीसाठी जर्दाळूचे सेवनही करता येते. पोटॅशियम आणि मॅग्नेशियम हाडे निरोगी ठेवण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतात, असे संशोधनात आढळून आले आहे. जर्दाळूमध्ये पोटॅशियम आणि मॅग्नेशियम दोन्ही पोषकद्रव्ये चांगल्या प्रमाणात असतात .
याव्यतिरिक्त, जर्दाळू आणि वाळलेल्या जर्दाळूमध्ये कॅल्शियम आणि फॉस्फरस भरपूर प्रमाणात असतात, जे हाडांसाठी आवश्यक असतात. या कारणास्तव, हाडे निरोगी ठेवण्यासाठी जर्दाळू आणि वाळलेल्या जर्दाळू दोन्हीचे सेवन केले जाऊ शकते .
17. जर्दाळू अल्सरमध्ये फायदेशीर
अल्सरची समस्या दूर करण्यासाठी जर्दाळूचा वापर फायदेशीर ठरू शकतो. वास्तविक जर्दाळूमध्ये अँटिऑक्सिडंट्स भरलेले असतात. हे मुक्त रॅडिकल्सचा प्रभाव कमी करू शकते. फ्री–रॅडिकल्स म्हणजेच मुक्त रेणू शरीरात अल्सर बनवू शकतात. या कारणास्तव, असे मानले जाते की जर्दाळूचा अँटिऑक्सिडंट प्रभाव अल्सरपासून संरक्षण करू शकतो .
याव्यतिरिक्त, दुसर्या अभ्यासात असे दिसून आले आहे की जर्दाळू बियाणे कर्नल अर्कच्या खाद्य भागामध्ये पेक्टिन फायबर असते. अल्सरची समस्या टाळण्यासाठी हे प्रभावी मानले गेले आहे. एवढेच नाही तर, संशोधनाने असेही पुष्टी केली आहे की कर्नल अर्कमध्ये अल्सर–विरोधी आणि दाहक–विरोधी गुणधर्म आहेत, ज्यामुळे अल्सर आणि त्यांच्यामुळे होणारी जळजळ कमी होऊ शकते .
18. त्वचेसाठी जर्दाळूचे फायदे
जर्दाळूचे त्वचेसाठीही फायदे होऊ शकतात. संशोधनात असे आढळून आले आहे की जर्दाळूमध्ये वृद्धत्वविरोधी गुणधर्म असतात. हा गुणधर्म त्वचेचे अकाली वृद्धत्व रोखण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतो. हे गुणधर्म वृद्धत्वाची चिन्हे जसे की बारीक रेषा आणि सुरकुत्या कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतात. याशिवाय, त्यात उपस्थित अँटीऑक्सिडंट त्वचेची जळजळ कमी करू शकते .
19. केसांसाठी जर्दाळूचे फायदे
केसांच्या वाढीसाठी विविध पोषक तत्वांची आवश्यकता असते, त्यापैकी एक लोह आहे. लोहाच्या कमतरतेमुळे केस गळू शकतात. पुढे यामुळे टक्कल पडण्याचाही सामना करावा लागतो. त्याच वेळी, जर्दाळू हे लोह समृद्ध असलेले अन्न आहे, जे लोहाची कमतरता दूर करून केसांच्या वाढीसाठी फायदेशीर ठरू शकते .
20. कर्करोग प्रतिबंध
जर्दाळूच्या फळांच्या सेवनाने कॅन्सरला थेट प्रतिबंध करता येत नाही, पण जर्दाळूच्या ताज्या बियांचा खाण्यायोग्य भाग म्हणजेच कर्नल कर्करोगापासून संरक्षण करू शकतो. एका अभ्यासानुसार, जर्दाळूच्या कर्नलमध्ये अमिग्डालिन तत्व असते, जे कोलन कर्करोग वाढण्यापासून रोखू शकते. हे एक नैसर्गिक कर्करोग विरोधी एजंट मानले जाते . तसे, कर्करोगासारखा गंभीर आजार असल्यास जर्दाळूवर अवलंबून न राहता वैद्यकीय उपचार करावेत.
जर्दाळू च्या पोषक : Nutritional Value of Apricot In Marathi
जर्दाळूमध्ये आढळणाऱ्या पौष्टिक घटकांमुळे ते आरोग्यासाठी फायदेशीर असल्याचे सिद्ध होते. या कारणास्तव, आम्ही जर्दाळू मध्ये आढळणाऱ्या पोषक तत्वांबद्दल सांगत आहोत.
प्रति 100 ग्रॅम पोषक सामग्री
पाणी 86.35 ग्रॅम
कॅलरी 48 kcal
ऊर्जा 201 किलोज्युल्स
प्रथिने 1.4 ग्रॅम
चरबी ०.३९ ग्रॅम
कार्बोहायड्रेट 11.12 ग्रॅम
फायबर 2 ग्रॅम
साखर 9.24 ग्रॅम
कॅल्शियम 13 मिग्रॅ
लोह ०.३९ मिग्रॅ
मॅग्नेशियम 10 मिग्रॅ
फॉस्फरस 23 मिग्रॅ
पोटॅशियम 259 मिग्रॅ
सोडियम 1 मिग्रॅ
झिंक ०.२ मिग्रॅ
तांबे 0.078 मिग्रॅ
मॅंगनीज 0.077 मिग्रॅ
सेलेनियम 0.1 मायक्रोग्राम
व्हिटॅमिन सी 10 मिग्रॅ
थायमिन 0.03 मिग्रॅ
रिबोफ्लेविन ०.०४ मिग्रॅ
नियासिन ०.६ मिग्रॅ
व्हिटॅमिन बी 6 0.24 मिग्रॅ
फोलेट 9 मायक्रोग्राम
व्हिटॅमिन ए, RAE 96 मायक्रोग्राम
बीटा कॅरोटीन 1094 मायक्रोग्राम
व्हिटॅमिन ए IU 1926 IU
व्हिटॅमिन ई ०.८९ मिग्रॅ
व्हिटॅमिन के – 3.3 मायक्रोग्राम
फॅटी ऍसिड एकूण, संतृप्त 0.027 ग्रॅम
फॅटी ऍसिड एकूण, मोनोअनसॅच्युरेटेड 0.17 ग्रॅम
फॅटी ऍसिड एकूण, पॉलीअनसॅच्युरेटेड 0.077 ग्रॅम
जर्दाळूचे उपयोग – How to use Apricot In Marathi
जर्दाळू अनेक प्रकारे वापरले जाऊ शकते. येथे आम्ही तुम्हाला जर्दाळूच्या काही खास उपयोगांबद्दल सांगत आहोत.
–तुम्ही तुमच्या सकाळच्या नाश्त्यात जर्दाळू दही किंवा दलिया मिसळून खाऊ शकता.
–जर्दाळू तुम्ही मिल्क शेकमध्ये मिसळून पिऊ शकता.
–ते फळासारखे धुऊन खाऊ शकते.
–फ्रूट सॅलडची चव आणि पोषक द्रव्ये वाढवण्यासाठी जर्दाळू जोडले जाऊ शकतात.
–वाळलेल्या जर्दाळूचेही सेवन करता येते. वाळलेल्या जर्दाळू आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात.
–जर्दाळूच्या बियांच्या आत बदामाच्या आकाराचा खाण्यायोग्य भाग असतो. तसेच खाल्ले जाते.
जर्दाळू खाण्याची योग्य वेळ –
–याचे सेवन केव्हा व किती करावे असा प्रश्न अनेकदा लोकांच्या मनात येतो. हा प्रश्न तुमच्याही मनात असेल तर खालील उत्तरे वाचा.
वेळ: जर्दाळू हे एक फळ आहे, त्यामुळे सकाळी किंवा दुपारी कधीही माफक प्रमाणात सेवन करता येते.
प्रमाण: जर्दाळूचे नेमके प्रमाण स्पष्ट नाही. होय, गर्भधारणेदरम्यान दररोज 4 जर्दाळू खाण्याची शिफारस केली जाते . असे मानले जाते की सर्वसाधारणपणे, दररोज 6 ते 8 जर्दाळू खाऊ शकतात.
जर्दाळूचे तोटे –
–जर्दाळू मर्यादित प्रमाणात आणि औषधी स्वरूपात घेतल्यास फायदा होऊ शकतो. त्याच वेळी, ते जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने जर्दाळूला देखील हानी होऊ शकते, जे खालीलप्रमाणे आहेत .
–जर्दाळूचे विषारी परिणाम देखील होऊ शकतात. असे म्हटले जाते की जर्दाळूच्या सेवनाने मुलांना विषबाधा होऊ शकते.
–वाळलेल्या जर्दाळू चांगल्या चघळल्यानंतरच खा, नाहीतर गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल समस्या उद्भवू शकतात.
–एका अभ्यासानुसार, जर्दाळूच्या बियांच्या आत असलेल्या कर्नलचे सेवन केल्याने हृदयाच्या समस्या उद्भवू शकतात.
–जर कोणाला जर्दाळू किंवा वाळलेल्या जर्दाळूंची ऍलर्जी असेल तर त्याचे सेवन टाळा.
सतत विचारले जाणारे प्रश्न : Apricot In Marathi
Q.1 जर्दाळू कोणत्या हंगामात खाऊ शकतो, त्यासाठी काही निश्चित हंगाम आहे का?
जर्दाळू कोणत्याही ऋतूत खाऊ शकतो, पण ते विशेषतः उन्हाळ्यात खाल्ले जाते.
Q.2 जर्दाळू खाल्ल्याने वजन वाढू शकते का?
नाही, आम्ही आधीच वर नमूद केले आहे की जर्दाळू मर्यादित प्रमाणात खाल्ल्यास वजन कमी करता येते.
Q.3 भारताच्या कोणत्या भागात आढळते?
हे भारतात कोठेही आढळू शकते, परंतु त्याची लागवड सामान्यतः थंड प्रदेशात केली जाते.
Q.4 आरोग्यासोबतच त्याची सौंदर्य उत्पादनेही चांगली आहेत का?
होय, जर्दाळू अनेक सौंदर्य उत्पादनांमध्ये वापरल्या जातात, परंतु ते किती फायदेशीर ठरतील हे त्या उत्पादनावर अवलंबून असते.
Q.5 एका दिवसात किती वाळलेल्या जर्दाळू खाव्यात?
जरी त्याचे अचूक प्रमाण स्पष्ट नाही, परंतु सर्वसाधारणपणे, ते एक चतुर्थांश कप म्हणजे सुमारे 50 ग्रॅम सेवन केले जाऊ शकते.
Q.6 वाळलेल्या जर्दाळूमध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असते का?
नाही, वाळलेल्या जर्दाळूंचे वर्गीकरण मध्यम ग्लायसेमिक इंडेक्स (रक्तातील साखर मोजण्याचे एकक) म्हणून केले जाते .
Q.7 जर्दाळू रात्री खाऊ शकतो का?
जर्दाळूचे सेवन दिवसा जास्त फायदेशीर आहे, परंतु रात्री देखील सेवन केले जाऊ शकते.
Q.8 जर जास्त प्रमाणात जर्दाळू खाल्ल्यास काय होईल?
जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास ते हानिकारक ठरू शकते. आम्ही आधीच वर त्याच्या तोटे बद्दल सांगितले आहे.