Meditation in Marathi  :  ध्यान

एक सामान्य व्यक्ती ज्याला ध्यान किंवा योगाचे फारसे ज्ञान नाही, तो ध्यानाला प्रार्थना मानतो, पण प्रत्यक्षात तसे नाही. ध्यान ही प्रार्थनेपेक्षा वेगळी गोष्ट आहे, ती तुम्हाला आंतरिक शांती देते. ध्यानाचा मुख्य उद्देश मानवांमध्ये जागरूकता राखणे आहे. म्हणूनच दरवर्षी 15 मे हा जागतिक ध्यान दिन म्हणून साजरा केला जातो. तुम्ही तुमच्या दैनंदिन दिनक्रमात जे काही करता ते पूर्ण जागरूकतेने करून आपले सर्वोत्तम देण्याचा प्रयत्न करा. ध्यानाचा हा मुख्य उद्देश आहे. या लेखात ध्यान म्हणजे काय, त्याचे फायदे, तोटे आणि ते कसे करावे याबद्दल माहिती देऊया.

Castor Oil In Marathi Their Benefits – मराठी में एरंडेल के तेल के फायदे -2021

ध्यान म्हणजे काय ?  what is meditation in marathi ?

ध्यान हा एक मार्ग आहे ज्याद्वारे आपण आपल्या धकाधकीच्या जीवनातून बाहेर पडू शकता आणि आपली जीवनशैली सुधारू शकता. कारण आजच्या काळात लोक जास्तीत जास्त मानसिक आजाराने जात असतात ज्यामुळे त्यांची दैनंदिन दिनचर्या विस्कळीत होते. त्याचा बहुतांश वापर किंवा असे म्हणा की योगाशी संबंधित लोकांना ते सर्वात जास्त माहित आहे कारण ते आपल्या दैनंदिन दिनक्रमात त्याचा समावेश करायला विसरत नाहीत. म्हणूनच, ध्यानाच्या स्थितीत असताना आपला श्वास ऐकणे किंवा पक्ष्यांचा आवाज स्पष्टपणे ऐकणे हे ध्यान आहे, परंतु जेव्हा आपण या आसनात राहून इतर काहीही अनुभवत नाही, तेव्हा आपण योग्य ध्यानाच्या स्थितीत आहात. जर तुम्हालाही ते तुमच्या दैनंदिन दिनक्रमात समाविष्ट करायचे असेल तर या टिप्स नक्की वाचा.

ध्यानाचा उद्देश : why should i do Meditation in Marathi ..

ध्यानाचा हेतू खरोखर कोणताही लाभ मिळवण्याचा नसावा, परंतु तरीही याच्या मदतीने एखादी व्यक्ती आपले लक्ष त्याच्या उद्देशावर केंद्रित करून आपले ध्येय साध्य करू शकते. तसे, जर पाहिले तर, ध्यानाचा मुख्य उद्देश करुणा, प्रेम, संयम, उदारता, क्षमा इत्यादी गुण राखणे आहे. अनादी काळापासून ध्यानाच्या स्वरूपात ध्यानाचा वापर केला जात आहे. ध्यान हे तंत्र नाही, तर चांगले जीवन जगण्याचा एक मार्ग आहे. ध्यानाची योग्य पद्धत म्हणजे ठराविक कालावधीसाठी विचार करणे थांबवणे.ध्यानाच्या वेळी, व्यक्ती सर्व प्रकारच्या विचारांपासून मुक्त असते आणि त्याचे लक्ष फक्त एकावर केंद्रित असते.

ध्यानाचे प्रकार : Types of Meditation in Marathi

ध्यानाचे अनेक प्रकार आहेत. ज्याचा तुम्हाला तुमच्या दैनंदिन दिनक्रमात समावेश करून खूप फायदा होईल.

जागरूकता ध्यान

माइंडफुलनेस ध्यान एखाद्याला जागरूक होण्यास आणि वर्तमानात सर्वत्र उपस्थित राहण्यास मदत करते. त्याच्या सरावाने, एखादी व्यक्ती स्वतःला जागरूक आणि सतर्क बनवू शकते. त्याच्या सरावाबद्दल बोलताना, ते करत असताना, आपण आपल्या सभोवताल घडणाऱ्या क्रियाकलापांवर लक्ष केंद्रित करता, ज्यामुळे आपण आपले मन आणि मन एका ठिकाणी शांत ठेवू शकता. त्याच्या सरावासाठी कोणतीही जागा किंवा वेळ मर्यादा नाही, आपण ते कोठेही करू शकता.

कुंडलिनी ध्यान

कुंडलिनी योग हा ध्यानाचा आधार आहे, ज्याद्वारे आपण शारीरिकरित्या सक्रिय होऊ शकता. यात मंत्रांचा जप, खोल श्वास आणि अनेक हालचालींचा समावेश आहे. यासाठी, लोक सहसा वर्ग घेतात जेणेकरून त्यांना त्याचे मंत्र आणि त्या हालचाली कळतील जेणेकरून त्यांना या प्रथेमध्ये कोणतीही अडचण येऊ नये. तथापि, त्याचे मंत्र आणि त्याच्या पद्धती शिकल्यानंतर, आपण ते घरी देखील सहज करू शकता.

ज़ेन ध्यान

ज़ेन ध्यान जे बौद्ध परंपरेचा भाग मानले जाते. जर तुम्ही त्याचा सराव गुरुकुल किंवा कोणत्याही व्यावसायिक प्रशिक्षणार्थीकडून घेतला तर तुम्ही ते चांगल्या प्रकारे शिकू शकाल. यात काही सोप्या पायऱ्या आहेत, नंतर काही खास, ज्या केल्याने तुमचे मन शांत होते आणि तुमची विचार करण्याची क्षमता वाढते. असे केल्याने तुमचे शरीर आणि मन दोन्ही निवांत अवस्थेत जातात.

मंत्र ध्यान

मंत्र ज्याला संस्कृत शब्द म्हणतात. हे मन या दोन शब्दांनी बनलेले आहे ज्याचा अर्थ “मेंदू” किंवा “विचार” आणि त्रिकोणी म्हणजे “संरक्षित करणे” किंवा “त्यापासून मुक्त” असा होतो. याचा सराव करून तुम्ही तुमच्या सभोवताल निर्माण होणारी नकारात्मक ऊर्जा दूर ठेवू शकता. जे तुमचे मन शांत आणि आरामशीर करेल.

ध्यान कसे सुरू करावे : How to start Meditation in Marathi

Giloy In Marathi : Benefits Of Giloy In Marathi – गुळवेल खाण्याचे फायदे – Gulvel -2021

जर तुम्हाला ध्यान हा तुमच्या जीवनाचा भाग बनवायचा असेल तर सर्वप्रथम तुम्हाला तुमच्या आयुष्यातील सर्व तणाव दूर करावे लागतील. कारण जर तणाव असेल तर तुम्ही कोणावर लक्ष केंद्रित करू शकणार नाही. सुरुवातीच्या टप्प्यात, लोकांना ध्यान करताना खूप अडचणी येतात, पण घाबरू नका, जसे तुम्ही ते शिकाल, तुम्ही ते सहज करू शकाल. आपल्याला फक्त ते करण्याची पद्धत आणि योग्य वेळ माहित असणे आवश्यक आहे जेणेकरून आपण ते आपल्या दैनंदिन दिनक्रमात समाविष्ट करू शकाल.

ध्यान कसे करावे 

जर ध्यान योग्य प्रकारे केले गेले तर ते तुमच्यासाठी खूप फायदेशीर ठरेल. हे तुम्हाला शारीरिक आणि मानसिक शांती आणि फिटनेस देते.. आपण असे करण्यास सक्षम असल्यास योग्यरित्या ध्यान कसे करावे हे आम्ही आपल्याला सांगू.

सर्व प्रथम ध्यान करण्यासाठी योग्य जागा निवडा –

यासाठी, सर्वप्रथम तुम्ही तुमच्या इच्छेनुसार ध्यान कोणत्याही ठिकाणी करू शकता जिथे तुम्हाला आंतरिक शांती मिळेल. पण तरीही, जिथे तुम्ही ध्यान करता, तिथे भिंतींवर जास्त गडद रंग किंवा जास्त हलका रंग नसावा. ठिकाण खूप गरम किंवा जास्त थंड नसावे (येथे थंड म्हणजे आपण नैसर्गिक सर्दी म्हणत नाही तर एसीने केलेले शीतकरण). या सर्व गोष्टींव्यतिरिक्त, हे देखील लक्षात ठेवले पाहिजे की ज्या ठिकाणी तुम्ही ध्यान करता तेथे जास्त आवाज किंवा इतर हस्तक्षेप नाही.

विशेष – जर तुम्हाला कोणत्याही एका ठिकाणी ध्यान करणे सोयीचे नसेल, तर तुम्ही तुमच्या इच्छेनुसार जागा बदलू शकता.

ध्यान करण्यासाठी तुमची मुद्रा निवडा –

तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार ध्यानासाठी कोणताही टप्पा निवडू शकता. बसून, झोपून, उभे राहून कोणत्याही स्थितीत ध्यान करता येते. परंतु या सर्व टप्प्यांचे त्यांचे फायदे आणि तोटे आहेत. तुम्ही तुमच्या इच्छेनुसार कोणत्याही टप्प्यात ध्यान करू शकता, परंतु तुमच्यासाठी हे चांगले होईल की तुम्ही कोणत्याही एका टप्प्यावर नेहमी ध्यान न करता तुमचा रंग बदलत राहा.

Ajwain In Marathi | Benefits Of Ajwain In Marathi | 2021

स्थायी मुद्रा (Standing posture):-

बऱ्याच लोकांचा असा विश्वास आहे की उभे असताना ध्यान करता येत नाही. पण तसे नाही. काही लोकांसाठी जे पाळणा बरोबर व्यवस्थित बसू शकत नाहीत किंवा जे एका स्थितीत जास्त वेळ झोपू शकत नाहीत, ही स्थिती समस्या सोडवते. हा टप्पाही त्यांच्यासाठी सर्वोत्तम आहे. या अवस्थेत ध्यान करण्यासाठी, आपल्याला सरळ उभे राहावे लागेल आणि आपण आपल्या मनगटांच्या मदतीने आपले हात जोडू शकता. तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार कोणत्याही ठिकाणी तुमचा चेहरा आणि दृष्टी केंद्रित करू शकता. आणि हो तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार तुमच्या हातांची स्थिती देखील बदलू शकता. आणि आपल्या पोटाला आणि पाठीच्या खालच्या भागाला विश्रांती देणे महत्वाचे आहे.

Reclining posture:-

या स्थितीत ध्यान करण्यासाठी, तुम्हाला एका बाजूला झोपावे लागेल, आणि जर तुम्ही उजव्या बाजूला पडलेले असाल तर तुमचा उजवा हात तुमच्या डोक्याखाली आहे आणि डावा हात तुमच्या शरीराच्या वर सरळ स्थितीत आहे. आपण इच्छित असल्यास, आपण आपल्या उजव्या हाताऐवजी डोक्याखाली उशी देखील ठेवू शकता. या परिस्थितीत तुम्हाला कोणत्याही समस्येचा सामना करावा लागला, तर तुम्ही तुमच्यानुसार इतर कोणतीही स्थिती निवडू शकता.

बसलेली मुद्रा (seated posture) :–

ध्यानात बसून ध्यान करण्यासाठी अनेक परिस्थिती आहेत. ज्याप्रमाणे एखाद्या व्यक्तीला पट्टी घालण्यात आराम वाटतो, मग कोणी पद्मासन लावण्यास समर्थ होतो, तर कोणी पाय वाकवून वज्रासनामध्ये बसतो. आपण आपल्या इच्छेनुसार आपल्यासाठी आरामदायक स्थिती निवडू शकता. आपण आपल्या हाताची आणि बोटांची स्थिती आपल्यानुसार निवडू शकता. जेव्हा तुम्ही बसून ध्यान करता, तेव्हा तुमची छाती घट्ट असावी आणि तुमची मान समतोल असावी.

ध्यान (relaxation) :–

जर तुम्ही ध्यानाच्या स्थितीत असाल तर तुमच्या मनात येणारे सर्व विचार थांबवा. तुमच्या मनात जे काही चालले आहे, जसे तुमच्या घराचा गोंधळ, तुमच्या कुटुंबाचा त्रास किंवा तुमच्या कार्यालयाचा गोंधळ वगैरे, ते तुमच्या मनातून काढून टाका आणि तुमच्या शरीराचा प्रत्येक भाग शांत करा. असे वाटते की आपण या जगाच्या पलीकडे आहात, आपल्याला कोणतीही समस्या नाही, आपल्याला कोणतेही काम करण्याची आवश्यकता नाही. हे करण्यासाठी तुम्हाला थोडा वेळ लागू शकतो, परंतु तुमचे विचार तुमच्या नियंत्रणाखाली ठेवण्याचा प्रयत्न करा. जर तुम्ही हे करण्यास सक्षम असाल तर माझ्यावर विश्वास ठेवा तुम्हाला आंतरिक शांती मिळेल.

Mustard Seeds In Marathi : मोहरीचे प्रकार,गुणधर्म,फायदे,दुष्परिणाम -2021

आपल्या कृतीचा सराव करत रहा:-

जेव्हा तुम्ही ध्यान करता किंवा तुमच्या ध्यानासाठी एखादा टप्पा निवडता, तेव्हा सुरुवातीला ते तुमच्या बरोबर होऊ शकत नाही, तुम्ही ध्यान करण्याचा प्रयत्न करता तेव्हा तुमचे विचार भटकू लागतात. परंतु असे झाल्यास काळजी करू नका आणि पुन्हा ध्यान करण्याचा प्रयत्न करा. जेव्हा आपण पुन्हा पुन्हा प्रयत्न करता तेव्हा आपण सहजपणे लक्ष केंद्रित करू शकता.

ध्यानाचे फायदे : Benefits of Meditation in Marathi

ध्यान जे तुम्हाला अनेक प्रकारांमध्ये आरोग्य लाभ प्रदान करते. त्याचे फायदेही बरेच आहेत. हे व्यक्तीला मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या निरोगी बनवते. दररोज त्याचा सराव केल्याने तुम्हाला अनेक फायदे मिळतात.:-

तणावातून सुटका:

जर तुम्हाला तणावमुक्त जीवन जगायचे असेल तर ध्यान तुमच्या दैनंदिन सरावाचा एक भाग असावा. कारण यामुळे तुमच्या तणावाची पातळी कमी होते आणि तुमच्या मनालाही विश्रांती मिळते.

नैराश्यातून सुटका:

ध्यान चिंता, उदासीनता इत्यादी समस्यांपासून मुक्त करते, यासह, ध्यान म्हणजे ज्याच्या नियमित सरावाने चिंता विकार कमी होईल.

वय लपवणारे :-

ध्यान केल्याने वृद्धत्वाची प्रक्रिया मंदावते आणि तुम्हाला कायमचे तरुण ठेवते.

झोपेसाठी फायदेशीर:-

ध्यानामुळे तुम्हाला रात्रीची चांगली झोप मिळण्यास मदत होते.

ध्यानाचे परिणाम : 

ध्यानाबद्दल कमी माहिती:-

जर तुम्हाला ध्यानाबद्दल योग्य ज्ञान नसेल तर तुम्ही त्याचा सराव करू नये कारण त्याच्या चुकीच्या सरावामुळे तुम्हाला अडचणी येऊ शकतात.कारण जर माहिती चुकीची असेल तर तुम्ही चूक करू शकता..

ध्यानासाठी निर्धारित वेळ नसणे:-

ध्यान करण्याची योग्य वेळ आहे, परंतु जर तुम्ही ते योग्य वेळी केले नाही तर तुमच्या शरीराला त्याचा कोणताही लाभ मिळणार नाही. कारण ध्यानाचे फायदे केवळ पद्धती आणि वेळेद्वारे मिळू शकतात.

चुकीची मुद्रा:-

ध्यान करण्यासाठी वेगवेगळ्या मुद्रा आहेत, ज्याची आपल्याला बऱ्याच वेळा जाणीव नसते आणि आपल्याला तोटा सहन करावा लागतो, म्हणून त्याची मुद्रा शक्य तितकी लक्षात ठेवा आणि जर ती नसेल तर प्रयत्न करू नका.

नियमितपणे ध्यान करत नाही:-

जर तुम्ही योग्य वेळी ध्यान केले नाही आणि नियमितपणे केले तर तुम्हाला फक्त त्रास होईल, कारण जर तुम्ही ते नियमितपणे केले नाही तर तुमचे शरीर पुन्हा पूर्वीसारखेच होईल.

ध्यान गाणी आणि संगीत

ध्यानासाठी, तुम्ही आराम आणि शांत संगीत ऐकू शकता, यामुळे तुमचे मन शांत राहील आणि ध्यान करणेही सोपे होईल. उदाहरणार्थ, सकाळी कोकिळाचा आवाज, धबधब्याचा आवाज इ. हे ऐकून तुमचे मन पूर्णपणे शांत होईल.

ध्यान Quotes :

स्वतःला जाणून घेणे म्हणजे आत्मविश्वास असणे. आत्मविश्वास असणे म्हणजे आपली क्षमता निर्भयपणे व्यक्त करणे.

सर्जनशीलता आकाशासारखी विशाल आणि अमर्याद आहे. आपण त्याच्याबरोबर जन्माला आलो आहोत. ते काढून किंवा नष्ट केले जाऊ शकत नाही. ते फक्त विसरता येते.

-निळे आकाश आठवा. हे कधीकधी ढगांनी लपलेले असते, परंतु ते नेहमीच असते.

-वर पहा आणि हसा. सर्व चिंता दूर करा.

-ध्यानामुळे मनाचे पोषण होते त्याचप्रमाणे अन्न शरीराचे पोषण करते.

-आयुष्य छोटे आहे. आपण ते चांगल्या विचारांनी जगले पाहिजे तरच आपण आनंदी राहू शकाल.

-जर मन शांत राहिले तर रागाला कधीच त्याची जागा मिळू शकत नाही.

-रागाची झोप सोडा आणि शांततेला तुमच्या जीवनाचा मार्ग दाखवा.

-ध्यान आणि जीवन वेगळे नाही. जीवन अधिक स्पष्टपणे पाहण्यात आणि समजून घेण्यात ध्यान मदत करते.

-आपले सर्वात मौल्यवान साधन म्हणजे आपली बुद्धी, ज्याद्वारे आपण जीवनाचा प्रत्येक मिनिट अनुभवतो.