मोहरीचे नाव घेतल्यावर पहिली गोष्ट जी मनात येते ती म्हणजे मोहरीची भाजी. तसेच मोहरीचा वापर तेल काढण्यासाठी केला जातो. या व्यतिरिक्त, भारतीय स्वयंपाकघरात मोहरीच्या दाण्यांसह टेम्परिंग देखील केले जाते, परंतु तुम्हाला माहित आहे की याचे आरोग्यासाठी देखील अनेक फायदे आहेत. च्या या लेखात, आम्ही आरोग्यासाठी मोहरीचे फायदे आणि तोटे सांगत आहोत. 

Castor oil in marathi their benefits – मराठी में एरंडेल के तेल के फायदे -2021

मोहरी म्हणजे काय? Mustard seeds in marathi

क्वचितच असा कोणी असेल ज्याला मोहरीबद्दल माहिती नसेल. मोहरी ही क्रूसिफेरी किंवा ब्रासीकेसी कुटुंबातील एक वनस्पती आहे, जी आकारात सुमारे 1 ते 3 फूट उंच वाढू शकते. हे वैज्ञानिकदृष्ट्या ब्रासिका कॅम्पेस्ट्रिस म्हणून ओळखले जाते. त्याची पाने हिरव्या भाज्या बनवण्यासाठी वापरली जातात, तर फुले आणि बिया तेल काढण्यासाठी वापरल्या जातात. याशिवाय मोहरीचा वापर मसाला म्हणूनही केला जातो.

मोहरीचे प्रकार – Types of Mustard seeds in marathi

मोहरीचे मुख्यतः तीन प्रकार आहेत, काळी मोहरी, पिवळी मोहरी आणि तपकिरी मोहरी. याव्यतिरिक्त, राई मोहरीसारखीच आहे. मोहरीच्या दाण्यांचा आकार मोहरीच्या बियांच्या तुलनेत किंचित लहान असतो. तसेच दोघांची चवही वेगळी आहे. मोहरीचे तेल काढले जात असताना, मोहरीचे लोणचे लोणच्यामध्ये जोडले जाते. त्याच वेळी, गुणधर्मांबद्दल बोलताना, जवळजवळ समान गुणधर्म आणि पोषक दोन्हीमध्ये आढळतात. तसेच इंग्रजीमध्ये दोन्हीला मोहरी असे म्हणतात.

मोहरीचे औषधी गुणधर्म: Quality of Mustard seeds in marathi

मोहरी आपल्या आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर ठरू शकते. NCBI (नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन) च्या वेबसाईटवर प्रकाशित झालेल्या एका संशोधनानुसार मोहरीचा प्रत्येक भाग आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतो. त्यात कॅरोटीनोइड्स, फिनोलिक संयुगे आणि ग्लुकोसिनोलेट्स सारख्या विविध फायटोकेमिकल्स असतात. या फायटोकेमिकल्सच्या मदतीने कर्करोग, मधुमेह आणि हृदयरोग सारखे आजार टाळणे सोपे होते . त्यात आढळणारे औषधी गुणधर्म आरोग्यासाठी इतर मार्गांनीही फायदेशीर ठरू शकतात, ज्याचे अधिक तपशीलवार वर्णन केले आहे.

मोहरीचे फायदे – Benefits of Mustard seeds in marathi

1. कर्करोग प्रतिबंधात मोहरीचे फायदे
मोहरीमध्ये असे काही गुणधर्म आहेत, जे कर्करोग वाढण्यापासून रोखू शकतात. एनसीबीआयच्या वेबसाइटवर प्रकाशित संशोधनात असे आढळून आले की मोहरीमध्ये अँटीकार्सिनोजेनिक गुणधर्म आहेत. मोहरीमध्ये आढळणारी ही मालमत्ता शरीरात कर्करोग वाढण्यापासून रोखू शकते. तसेच, इतर संशोधनात असे दिसून आले आहे की मोहरीच्या तेलात ओमेगा -3 पॉलीअनसॅच्युरेटेड फॅटी idsसिड प्रभावीपणे कोलन कर्करोगाचा धोका टाळण्यासाठी प्रभावी परिणाम करतात . अर्थात, वैज्ञानिक अभ्यास पुष्टी करतात की मोहरीमध्ये कर्करोग विरोधी गुणधर्म आहेत, परंतु ते कर्करोगावर उपचार होऊ शकत नाही. म्हणून, जर कोणी या गंभीर आजाराने ग्रस्त असेल तर त्याने डॉक्टरांकडून योग्य उपचार घ्यावेत.

2. दम्यामध्ये मोहरीचे फायदे
मोहरीमध्ये असलेले औषधी गुणधर्म दम्यामध्ये फायदेशीर ठरू शकतात. एका वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, मोहरीच्या दाण्यांमध्ये सिनॅपिन नावाचे सेंद्रिय संयुग आढळते. हे स्नायूंचे सक्रियकरण आणि फुफ्फुसांचे कार्य वाढवून आणि दम्याच्या स्थितीचा प्रतिकार करून दमा रोखण्यास मदत करू शकते .

3. मायग्रेनपासून मुक्त होण्यासाठी मोहरीचे फायदे
मायग्रेनच्या समस्येमुळे पीडित व्यक्ती डोक्यात असह्य वेदनांशी झुंजते. एका शास्त्रीय अहवालानुसार, मोहरीच्या दाण्यांमध्ये रिबोफ्लेविन नावाचे जीवनसत्व असते, जे मायग्रेन चा धोका कमी करू शकते . सध्या या विषयावर अधिक वैज्ञानिक संशोधनाची गरज आहे. म्हणूनच, गंभीर मायग्रेनच्या तक्रारींचा विलंब न करता डॉक्टरांनी उपचार केला पाहिजे.

4. रक्तदाबासाठी मोहरीच्या दाण्यांचे आरोग्य फायदे
मोहरीचा वापर रक्तदाब नियंत्रित करण्यासाठी देखील केला जातो. एका संशोधनात असे आढळून आले की मोहरीमध्ये मिथेनॉलचा अर्क आढळतो, ज्याचा अँटीहाइपरटेन्सिव्ह प्रभाव असतो. म्हणून, जर मोहरी किंवा राय नावाचे बियाणे मर्यादित प्रमाणात वापरले गेले तर रक्तदाब नियंत्रणात ठेवता येतो .

kalonji in marathi : काळे तिल फायदे , दुष्परिणाम, कसे वापरावे

5. वजन कमी करण्यासाठी मोहरीचे फायदे
वाढते वजन अनेक गंभीर आजारांना कारणीभूत ठरू शकते आणि मोहरीचे फायदे वजन कमी करतानाही दिसू शकतात. होय, या विषयावर अनेक वैज्ञानिक संशोधन झाले आहेत, जे NCBI च्या वेबसाइटवर प्रकाशित झाले आहेत. संशोधनानुसार, मोहरीपासून काढलेले तेल वजन कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. खरं तर, मोहरीचे तेल डायसीलग्लिसरॉलमध्ये समृद्ध आहे, जे वजन कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते . त्याच वेळी, डॉक्टर म्हणतात की मोहरी किंवा मोहरी दाणे पचन करण्यास मदत करते आणि चयापचय वाढवते, जे वजन कमी करण्यास मदत करते.

6. कोलेस्टेरॉल नियंत्रित करण्यासाठी मोहरीचे आरोग्य फायदे
मोहरीच्या फायद्यांबद्दल बोलताना, त्याचे फायदेशीर परिणाम कोलेस्टेरॉलच्या नियंत्रणामध्ये देखील पाहिले जाऊ शकतात. एका वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, डायसीलग्लिसरॉलसह समृद्ध मोहरीमध्ये कोलेस्टेरॉल नियंत्रित करण्याची क्षमता असते. त्याच्या सेवनानंतर, असे दिसून आले आहे की उच्च घनतेच्या लिपोप्रोटीन (एचडीएल) मध्ये वाढ झाली आहे म्हणजे चांगले कोलेस्टेरॉल आणि कमी घनतेच्या लिपोप्रोटीन (एलडीएल) मध्ये घट म्हणजे वाईट कोलेस्टेरॉल . म्हणून, कोलेस्टेरॉल संतुलित करण्यासाठी मोहरीचे तेल वापरले जाऊ शकते .

Chia seeds in marathi : chia seeds चे फायदे व नुकसान 

7. मधुमेह टाळण्यासाठी मोहरीचे फायदे
मधुमेह हा उच्च आणि अनियंत्रित रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीमुळे होतो. मधुमेहाची समस्या टाळण्यासाठी मोहरी उपयुक्त ठरू शकते. या विषयावर अनेक वैज्ञानिक संशोधनही झाले आहेत. खरं तर, संशोधनात असे आढळून आले आहे की काळ्या मोहरीमध्ये हायपोग्लाइसेमिक आणि अँटीडायबेटिक गुणधर्म असतात, जे रक्तातील ग्लुकोजची पातळी कमी करण्यास मदत करतात. काळ्या मोहरी खाल्ल्याने टाइप 2 मधुमेह दूर होऊ शकतो. NCBI च्या साइटवर उपलब्ध असलेल्या शोधनिबंधाने याची पुष्टी केली आहे .

• बराच काळ मोहरी कशी साठवायची?
मोहरीचे तेल किंवा मोहरी फक्त आवश्यकतेनुसारच खरेदी करा. जर तेल आणि बियाणे चांगले साठवले गेले तर ते बर्याच काळासाठी वापरले जाऊ शकतात. तेल आणि बिया नेहमी हवाबंद डब्यात आणि खोलीच्या तपमानावर ठेवा.आता मोहरीचे तोटे जाणून घेऊया.

मोहरीचे तोटे – मराठीमध्ये मोहरीचे दुष्परिणाम

केसांच्या वाढीसाठी कोणती जीवनसत्वे उपयुक्त आहेत? | 2021

जर मोहरी कमी प्रमाणात वापरली गेली तर त्याचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत. त्याच वेळी, जर वैज्ञानिक तथ्यांकडे दुर्लक्ष करून मोहरीचा वापर केला गेला तर मोहरी आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. मोहरी किंवा मोहरीचे नुकसान खालीलप्रमाणे आहे.

◦ तळण्यासाठी वापरले जाणारे तेल पुन्हा वापरू नका, यामुळे फुफ्फुसाचा कर्करोग होऊ शकतो. त्यात मोहरीचे तेल देखील आहे .

◦ बराच काळ त्वचेवर मोहरी लावल्याने जळजळीच्या समस्याही होऊ शकतात .

◦ व्हिटॅमिन ई सप्लीमेंट्सचा जास्त सेवन केल्याने मेंदूमध्ये रक्तस्त्राव होण्याचा धोका देखील वाढू शकतो . त्याच वेळी, मोहरीमध्ये व्हिटॅमिन-ई भरपूर असते . अशा प्रकारे, अन्नाद्वारे मिळवलेल्या व्हिटॅमिन ईचा कोणताही प्रतिकूल परिणाम होऊ शकत नाही, परंतु तरीही, खबरदारी म्हणून, संतुलित प्रमाणात त्याचा वापर करा.

◦ मोहरीच्या तेलामध्ये इरुसिक असिडचे प्रमाण, ज्याचा जास्त वापर केल्याने लिपोलिसिसची समस्या उद्भवते, जे हृदयरोगाचे मुख्य कारण बनू शकते.परिणामी, मोहरीचे तेल जास्त वापरण्याची शिफारस केलेली नाही.

◦ प्राणी केले अनेक प्रयोग, हे मोहरी अतिवापर करू शकता असे सिद्ध झाले की केले गेले आहे ऐवजी कमी वाढत रोग प्रतिकारशक्ती .

◦ आता आपण मोहरीच्या फायद्यांशी परिचित आहात. जर कोणी लेखात नमूद केलेल्या कोणत्याही समस्येने ग्रस्त असेल तर मोहरी आणि मोहरीचे तेल औषध म्हणून वापरले जाऊ शकते. त्याचबरोबर मोहरीचे जास्त प्रमाणात सेवन केल्यानेही नुकसान होऊ शकते. म्हणून, आम्ही लेखात त्याच्या वापराशी संबंधित महत्त्वपूर्ण टिप्स देखील दिल्या आहेत, ज्या आपण आपल्या सोयीनुसार स्वीकारू शकता. आता जेव्हा तुम्ही पुढच्या वेळी बाजारात जाल तेव्हा तुमच्यासोबत मोहरीचे तेल नक्कीच आणा. मोहरीचा वापर आणि फायद्यांविषयी माहिती देणारा हा लेख तुमच्यासाठी फायदेशीर ठरला आहे अशी आशा आहे.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न : QnA Mustard seeds in marathi

मोहरीची चव कशी लागते?
मोहरी गरम आहे.

काळी मोहरी खाण्याचे काय फायदे आहेत?
सर्दी, स्नायूंचा ताण, सांधेदुखी आणि सांधेदुखीसाठी काळ्या राईचे तेल वापरले जाऊ शकते. याव्यतिरिक्त, काळ्या मोहरीचा वापर कर्करोग आणि मधुमेह च्या प्रतिबंधासाठी देखील केला जाऊ शकतो .

मोहरीचे फायदे काय आहेत?
आयुर्वेद आणि आधुनिक शास्त्रानुसार मोहरीच्या गुणधर्मांमुळे हे आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर आहे. मोहरीचे दाणे आरोग्यासाठी, त्वचेसाठी आणि केसांसाठी कसे फायदेशीर आहेत, वरील लेखात तपशीलवार स्पष्ट केले आहे.

रोज मोहरी खाणे आरोग्यासाठी चांगले आहे का?
रोज मोहरी खाल्ल्याने आरोग्यासाठी अनेक प्रकारचे आरोग्य फायदे मिळू शकतात. यात विविध प्रकारचे पोषक घटक आहेत, जे शरीराच्या दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यास मदत करू शकतात . तरीसुद्धा, त्याच्या प्रमाणामुळे होणारे नुकसान टाळण्यासाठी, मर्यादित प्रमाणात किंवा डॉक्टरांच्या सल्ल्याने त्याचे सेवन करा. मोहरीचे तोटे आम्ही वर तपशीलवार स्पष्ट केले आहेत.