protein foods in marathi ~शरीराच्या चांगल्या विकासासाठी पोषक तत्वांनी युक्त आहार आवश्यक आहे. या कारणास्तव, डॉक्टर देखील शरीर निरोगी आणि तंदुरुस्त ठेवण्यासाठी संतुलित आहार घेण्याचा सल्ला देतात. परंतु, तुम्हाला माहित आहे का की प्रत्येक पोषक घटकांचे वेगळे महत्त्व असते आणि सर्व पोषकतत्त्वांमध्ये प्रथिने हे आपल्या शरीराच्या वाढीसाठी आणि ताकदीसाठी अधिक महत्त्वाचे मानले जाते. यामुळेच या लेखात आम्ही उच्च प्रथिनयुक्त आहाराबद्दल सविस्तर माहिती देत आहोत. जेणेकरून उच्च प्रथिनयुक्त आहार आणि उच्च प्रथिनयुक्त पदार्थांचे फायदे सहज समजू शकतील.
उच्च प्रथिने शरीरासाठी किती फायदेशीर आहेत – मराठीमध्ये संपूर्ण शरीराच्या आरोग्यासाठी उच्च–प्रथिने आहार कसे कार्य करतात?
आपल्या शरीराच्या प्रत्येक पेशीमध्ये प्रथिने असतात. हे प्रामुख्याने हाडे, स्नायू, त्वचा तयार करण्यासाठी आणि त्यांचे आरोग्य राखण्यासाठी आवश्यक मानले जाते. अशा परिस्थितीत प्रत्येक व्यक्तीला प्रथिनेयुक्त पदार्थ घेण्याचा सल्ला दिला जातो . त्याच वेळी, प्रत्येक व्यक्तीसाठी आवश्यक असलेल्या प्रथिनांचे प्रमाण वय आणि शरीराच्या वजनानुसार बदलू शकते. अशा परिस्थितीत, प्रौढांना प्रति किलो 0.8 ग्रॅम प्रथिने, किशोरवयीनांना प्रति किलो 1.0 ग्रॅम प्रथिने आणि लहान मुलांना प्रति किलो वजनाच्या 1.5 ग्रॅम प्रथिनांची आवश्यकता असते. या आधारावर, असे गृहीत धरले जाऊ शकते की उच्च प्रथिने शरीरासाठी खूप महत्वाचे तसेच फायदेशीर आहेत.
Protein foods in marathi – मराठीमध्ये उच्च प्रथिनेयुक्त आहारासह आहार योजना
येथे आम्ही उच्च प्रथिनेयुक्त पदार्थांचा नमुना आहार चार्ट देत आहोत, ज्याद्वारे हे समजण्यास मदत होईल की उच्च प्रथिनेयुक्त पदार्थांचा आहारात कसा समावेश केला जाऊ शकतो.
उच्च प्रथिनेयुक्त आहाराचे फायदे – शरीरासाठी उच्च प्रथिनेयुक्त आहाराचे फायदे
येथे आम्ही क्रमाने हाय प्रोटीनयुक्त पदार्थांचे फायदे सांगणार आहोत. जेणेकरून त्याची शरीरासाठी उपयुक्तता अधिक चांगल्या प्रकारे समजू शकेल.
1. स्नायू तयार करा
सर्वसाधारणपणे, प्रत्येकाने हे ऐकले असेल की जर तुम्हाला चांगले स्नायू हवे असतील तर आहारात प्रोटीनयुक्त पदार्थांचा समावेश करणे खूप महत्वाचे आहे. त्याच वेळी, जिममध्ये जाणारे लोक देखील मजबूत स्नायूंसाठी आहारात प्रोटीन शेकचे सेवन करतात. प्रथिनयुक्त आहारावर आधारित संशोधनातही हे मान्य करण्यात आले आहे. एनसीबीआयच्या (नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन) वेबसाईटवर प्रसिद्ध झालेल्या या संशोधनात प्रथिनेयुक्त आहार स्नायूंना बळकट करण्यासाठी काम करू शकतो, असा उल्लेख आहे. त्याच वेळी, हे शारीरिक कार्यक्षमतेस प्रोत्साहन देण्यास देखील मदत करू शकते .
Read More :
वजन कमी करण्यासाठी घरगुती उपाय
2. हाडे मजबूत करते
स्नायूंसोबतच उच्च प्रथिने देखील हाडे मजबूत करण्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतात. एका संशोधनातून हे स्पष्टपणे समोर आले आहे. उच्च प्रथिने हाडांचे आरोग्य राखण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतात, असा विश्वास संशोधनात व्यक्त करण्यात आला आहे. खरं तर, ते आतड्यांमध्ये कॅल्शियमचे शोषण वाढवते आणि पॅराथायरॉइड संप्रेरक (पॅराथायरॉइड ग्रंथींनी बनवलेले हार्मोन) कमी करते. पॅराथायरॉइड संप्रेरकाच्या प्रमाणा बाहेर रक्तात कॅल्शियमचे प्रमाण जास्त आणि फॉस्फरसची पातळी कमी होऊ शकते. यामुळे हाडांच्या ऊतींचे नुकसान होऊ शकते. यासोबतच प्रोटीनमुळे स्नायूंची ताकद आणि क्षमता सुधारते. अशा परिस्थितीत, हे सर्व घटक एकत्रितपणे हाडांचे आरोग्य राखण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतात .
3. जखमा भरण्यास मदत होते
उच्च प्रथिनांचे सेवन देखील जखम भरण्याची प्रक्रिया वाढविण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. जखम भरून येण्याशी संबंधित NCBI वर प्रकाशित झालेल्या संशोधनातून हे स्पष्ट झाले आहे. संशोधनात असे नमूद केले आहे की जखम भरण्यासाठी संतुलित आहार आणि चांगले पोषण आवश्यक आहे. खराब पोषणामुळे जखमा भरणे कमी होऊ शकते आणि जखमा भरण्याचा कालावधी वाढू शकतो. त्याच वेळी, प्रथिनांच्या कमतरतेमुळे, कोलेजन (एक प्रकारचे प्रथिने) तयार होण्यास आणि जखमेच्या त्वरीत उपचारांची स्थिती कमी होते. या जखमेमुळे बरे होण्यास वेळ लागू शकतो . ही वस्तुस्थिती लक्षात घेता, उच्च प्रथिनयुक्त आहार जखमा भरण्यासाठी उपयुक्त मानला जाऊ शकतो.
4. मानसिक आरोग्यासाठी उपयुक्त
प्रदीर्घ काळ शरीरात प्रथिनांच्या कमतरतेमुळे मेंदूवर वाईट परिणाम दिसून येतात. यामध्ये मेंदूच्या कार्यात अडथळा येऊ शकतो. एनसीबीआयच्या वेबसाइटवर प्रसिद्ध झालेल्या एका संशोधनात ही बाब स्पष्टपणे मान्य करण्यात आली आहे. संशोधनात असा विश्वास आहे की प्रथिनांच्या कमतरतेमुळे वृद्धापकाळात अल्झायमरची समस्या (स्मरणशक्तीशी संबंधित मानसिक विकार) होण्याचा धोका वाढू शकतो. त्याच वेळी, प्रथिनांचा योग्य प्रमाणात पुरवठा या समस्येचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकतो. हे मेंदूच्या कार्यास देखील प्रोत्साहन देऊ शकते . अशा परिस्थितीत उच्च प्रथिनयुक्त आहारामुळे मूड सुधारून मेंदूच्या कार्याला चालना मिळण्यास मदत होते, असे म्हणणे चुकीचे ठरणार नाही.
5. वजन नियंत्रणात उपयुक्त
लठ्ठपणाच्या समस्येने त्रस्त असलेल्या लोकांसाठी प्रोटीन वरदान ठरू शकते. वजन कमी करण्यासाठी प्रथिनेयुक्त आहार हा उत्तम पर्याय असू शकतो, असे संशोधनात म्हटले आहे. खरं तर, उच्च प्रथिनयुक्त आहार सामान्य पदार्थांपेक्षा पचायला जास्त वेळ घेतात. त्यामुळे पोट बराच काळ भरलेले राहते आणि भूक कमी लागते. याशिवाय, ते शरीराला काम करण्यासाठी पुरेशी ऊर्जा प्रदान करण्यास देखील मदत करते . या आधारावर, असे मानले जाऊ शकते की उच्च प्रथिनेयुक्त आहार वजन नियंत्रित करण्याचे साधन म्हणून प्रभावी ठरू शकतो.
6. रोगप्रतिकार प्रणाली सुधारते
आहारातील प्रथिनांचे चांगले प्रमाण देखील रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. वैज्ञानिक अभ्यासातून याची पुष्टी झाली आहे. प्रथिनांशी संबंधित एका संशोधनात असे नमूद करण्यात आले आहे की, रक्तपेशींसोबतच प्रथिने देखील रोगप्रतिकारक शक्तीमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावतात. वास्तविक, प्रथिने शरीरात ऍन्टीबॉडीज (हानीकारक जीवाणू आणि विषाणूंविरूद्ध लढणारे प्रथिनेचे स्वरूप) तयार करण्यास मदत करतात. अशा प्रकारे, शरीराची प्रतिकारशक्ती सुधारण्यासाठी देखील हे उपयुक्त मानले जाऊ शकते .
उच्च प्रथिनेयुक्त पदार्थ काय खावे आणि काय खाऊ नये – उच्च प्रथिनेयुक्त आहारात समाविष्ट आणि वगळण्याचे पदार्थ मराठीमध्ये
येथे आम्ही अशाच काही पदार्थांबद्दल सांगत आहोत, ज्यांचा उच्च प्रथिन आहारात समावेश केला जाऊ शकतो. यासोबतच, येथे आपण अशा उच्च प्रथिनेयुक्त पदार्थांबद्दल देखील जाणून घेणार आहोत, ज्यांना उच्च प्रथिनेयुक्त आहारात समाविष्ट न करण्याचा सल्ला दिला जातो.
उच्च प्रथिनयुक्त आहारात समाविष्ट करावयाचे काही पदार्थ पुढीलप्रमाणे आहेत.
– मासे किंवा पोल्ट्री
– मोठे अंडे
– टोफू
– शिजवलेले सोयाबीनचे किंवा मसूर
– कमी चरबीयुक्त डेअरी देखील प्रथिनांचा एक चांगला स्रोत आहे.
– अक्खे दाणे
– पिंटो बीन्स, ब्लॅक बीन्स, किडनी बीन्स, मसूर, स्प्लिट मटार आणि गरबान्झो बीन्स.
– बदाम, हेझलनट्स, शेंगदाणे, पीनट बटर, सूर्यफूल बियाणे किंवा अक्रोड.
– टेम्पेह आणि इतर सोया प्रोटीन उत्पादने
– कमी चरबीयुक्त डेअरी उत्पादने
उच्च प्रथिनयुक्त आहारात समाविष्ट नसलेले काही पदार्थ पुढीलप्रमाणे आहेत.
जास्त चरबीयुक्त लाल मांसाचे दीर्घकाळ सेवन केल्याने कर्करोग, हाडे आणि कॅल्शियमचे विकार, यकृताचे विकार आणि कोरोनरी धमनी रोग होऊ शकतात.
ज्या लोकांना लैक्टोज असहिष्णुतेची समस्या आहे, त्यांनी दुधाचे सेवन टाळावे. याचे कारण असे आहे की यामुळे ओटीपोटात दुखणे, सूज येणे, कर्कशपणा, मळमळ, अतिसार आणि बद्धकोष्ठता होऊ शकते.
कार्बोहायड्रेटयुक्त पदार्थ, शुद्ध साखर, पेस्ट्री, कुकीज आणि भाजलेले बटाटे देखील टाळावेत. याचे कारण असे आहे की ते तोंडी आरोग्यासह इंसुलिनची क्रिया रोखू शकते. यामुळे, मधुमेह आणि हृदयाशी संबंधित जोखीम वाढू शकतात.
मराठीमध्ये उच्च प्रथिने आहाराचे तोटे :
उच्च प्रथिनयुक्त आहाराच्या फायद्यांसोबतच काही तोटे देखील असू शकतात, जे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. हे नुकसान खालीलप्रमाणे पाहिले जाऊ शकते :
– दीर्घकाळापर्यंत उच्च प्रथिनेयुक्त आहार घेतल्यास चयापचय समस्या उद्भवू शकतात.
– त्याच्या अतिसेवनामुळे यकृत, किडनी आणि हाडांचे विकार यांसारख्या नैदानिक समस्या देखील होऊ शकतात.
– याशिवाय उच्च प्रथिनेयुक्त आहार कमी वजन असलेल्या लोकांसाठी देखील हानिकारक असू शकतो, कारण त्याचे सेवन वजन कमी करण्यास हातभार लावते.
– उच्च प्रथिनयुक्त आहारामुळे कोरोनरी हृदयविकाराचा धोका वाढू शकतो (धमनींशी संबंधित समस्या).
– त्याच्या अतिसेवनाने कर्करोगाचा धोकाही वाढू शकतो.
सतत विचारले जाणारे प्रश्न : Protein foods in marathi
Q.1 उच्च प्रथिनयुक्त आहाराबद्दल विज्ञान काय म्हणते?
शास्त्रज्ञांच्या मते, शरीराच्या प्रत्येक पेशीमध्ये प्रोटीन असते. हाडे, स्नायू आणि त्वचा तयार करण्यासाठी प्रथिने आवश्यक असतात. याशिवाय, प्रथिने हे एक महत्त्वाचे पोषक तत्व आहे, जे स्नायू आणि हाडे तयार करतात तसेच ऊर्जा प्रदान करतात. त्याच वेळी प्रथिने वजन नियंत्रणातही मदत करू शकतात .
Q.2 जेव्हा मी उच्च प्रथिनेयुक्त आहार घेतो तेव्हा माझे वजन का कमी होते?
प्रथिने वजन नियंत्रणात मदत करू शकतात, कारण ते पोट भरलेले आणि समाधानी राहण्यास मदत करते . यामुळे काहीही खाण्याची इच्छा होत नाही आणि वजन कमी होण्यास मदत होते.
Q.3 उच्च प्रथिनेयुक्त आहार घेतल्याने शरीरावर काय परिणाम होतात?
उच्च प्रथिनयुक्त पदार्थ वेळोवेळी घेतल्यास ते आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते. याउलट, दीर्घकाळ सेवन केल्याने यकृत, हाडे आणि किडनीशी संबंधित समस्या उद्भवू शकतात.
Q.4 उच्च प्रथिने आहाराने आपण किती वजन कमी करू शकता?
उच्च प्रथिनयुक्त आहाराद्वारे वजन कमी करता येते . तथापि, प्रत्येक व्यक्तीची शारीरिक स्थिती आणि दिनचर्या भिन्न असल्याने किती वजन कमी होऊ शकते हे सांगणे कठीण आहे. त्याचबरोबर वजन नियंत्रणासाठी आहारात सुधारणा करण्यासोबतच शारीरिक व्यायामही आवश्यक मानला जातो.
Q.5 पीनट बटरमध्ये प्रथिनांचे प्रमाण चांगले आहे का?
पीनट बटर हा प्रथिनांचा चांगला स्रोत मानला जातो .
2 thoughts on “Protein foods in marathi – प्रोटीन चार्ट मराठी – 2021”